آنالیز HPLC یا کروماتوگرافی مایع با کارایی بالا ( High Performance Liquid Chromatography) روشی بسیار کاربردی برای جداسازی، شناسایی و اندازه گیری مقادیر اندک یک نمونه است. آنالیز HPLC که قبلاً به آن کروماتوگرافی مایع با فشار بالا گفته می شد روشی در شیمی تجزیه است که برای شناسایی و تعیین کمیت هر یک از اجزای موجود در یک مخلوط استفاده می شود.

آنالیز HPLC به پمپ های انتقال یک حلال مایع تحت فشار حاوی نمونه از طریق ستونی که با ماده جاذب جامد پر شده است، متکی است. هر یک از اجزاء موجود در نمونه با ماده جاذب بطور متفاوتی واکنش داده و باعث ایجاد جریان متفاوتی برای اجزای نمونه می شود که منجر به جدا شدن آنها می شود.

در آنالیز HPLC نمونه ای که باید جداسازی و بررسی شود در مقادیر بسیار اندک از طریق یک ستون به جریان فاز متحرک تزریق می شود. ستون های مختلفی وجود دارد که دارای جاذب هایی با اندازه و سطوح مختلفی از ذرات هستند.

مخلوط حاوی نمونه با سرعت های متفاوتی از ستون عبور کرده و با ماده جاذب که به عنوان فاز ثابت شناخته می شود، واکنش می دهد. سرعت هر جزء در مخلوط به ۱) ماهیت شیمیایی آن ، ۲) ماهیت ستون و ۳) ترکیب فاز متحرک بستگی دارد. زمانی که یک آنالیت خاص در ستون پدیدار می شود ، به عنوان زمان بازداری شناخته می شود. مدت زمان بازداری تحت شرایط خاص اندازه گیری می شود و به عنوان مشخصه شناسایی یک آنالیت معین در نظر گرفته می شود.

ذرات جاذب ممکن است از نظر طبیعت آبگریز یا قطبی باشند. فازهای متداول مورد استفاده شامل ماده قابل ترکیب با آب و حلال های آلی مانند استونیتریل و متانول است. از فازهای متحرک بدون آب نیز می توان استفاده کرد.